Prostat nedir, ne işe yarar? Prostat kanseri nedir, belirtileri nelerdir? Prostat kanseri neden olur, genetik faktörler etkili midir? Prostat kanseri teşhisi nasıl konulur? Erken tanı yöntemleri nelerdir? Hangi tedavi yöntemleri uygulanabilir? Prostat kanserine yakalanmamak için yapılması gerekenler nelerdir?
Prostat Nedir? Prostatın Görevi Nedir, Ne İşe Yarar?
Prostat; boşaltım (üriner) sisteminin son kısmına doğru, mesane ile dış idrar kanalı (üretra) arasında yer alan, 18 – 20 gramlık kestane görünümlü bir salgı bezidir. İdrar torbasının çıkışında yer alan prostat, boşaltım sırasında idrar torbasından idrarı çıkarma ve ejakülasyon esnasında sperm iletimini sağlama görevi görür. Ayrıca spermi besleyen özel proteinleri salgılama işlevini üstlenir.
Prostat Kanseri Nedir, Belirtileri Nelerdir?
Prostat kanseri; temel görevi idrarı ve meniyi yönlendirmek olan prostat organında yer alan dokular içerisindeki bazı hücrelerin, sağlıklı işlevini yitirerek tümör yapıları oluşturması sonucunda ortaya çıkan bir kanser türüdür. Türkiye’de akciğer kanserinden sonra en sık görülen kanser türü olan prostat kanseri, genellikle 55 - 65 yaş üstü erkeklerde görülmektedir.
Prostat bezindeki kanser hücreleri, lenf bezlerine, kemiklere ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Erken dönemde belirti vermeyen bu tehlikeli hastalık, gelişen teknoloji sayesinde genetik testler ve erken dönem tanı yöntemleri ile önceden tespit edilebilmektedir.
Sinsi bir hastalık olan ve yavaş gelişim gösteren prostat kanserinin belirtileri, hastalığın ilerlemesi ile ortaya çıkmaya başlar.
Prostat Kanseri Neden Olur? Prostat Kanseri Genetik Mi?
Her 5 – 6 erkekten birinin risk grubunda olduğu prostat kanseri, genetik ve çevresel faktörlerden kaynaklanabilir. Ailesinde veya birinci dereceden yakınlarında prostat kanseri olan erkeklerin, diğer bireylere oranla kansere yakalanma riskleri 4 – 7 kat daha fazladır. Kadınlarda görülen polikistik over sendorumu, yumurtalık ve meme kanseri ile ilişkili BRCA1 ve BRCA2 genindeki mutasyonun da, erkeklerdeki prostat kanseri riskini arttırdığı gözlemlenmiştir.
Ailede sadece bir kişide prostat kanseri gözlendiyse, bireyin kansere yakalanma riski 3 kat artar. Genetik risk faktörü, sadece kardeşinde olanlar için 2 kat, hem kardeşinde hem de babasında olanlar için ise 5 kat artar. Prostat kanserine yakalanma riski, genetik faktörlere bağlı olarak 23 kata kadar çıkabilir. Birinci dereceden akrabalarında prostat kanseri olan erkeklerin, 40 yaşından itibaren düzenli kontrole gitmeleri gerekir. Ayrıca 40 yaşından önce de genetik testler ile hastalık riski öğrenilebilir.
Prostat Kanseri Teşhisi Nasıl Konulur? Erken Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Günümüzde prostat kanserinin erken teşhisinde en sık kullanılan yöntem, prostat spesifik antijen testidir (PSA). Prostat kanserinden şüpheleniliyorsa, PSA testi ile birlikte insülin benzeri büyüme faktörü (IGF) tespiti, dijital rektal muayene (DRE), idrar analizi, semptom skoru, üroflovmetri (işeme testi), sistoskopi, rezidüel idrar ölçümü, basınç akım testi, transrektal ultrasonografi, multiparametrik MR, MR ultrason füzyon biyopsi veya standart biyopsi gibi yöntemler de uygulanabilir. Son dönemde gelişen teknoloji sayesinde, idrardan elde edilen DNA’da tümöre ait genetik değişiklikler saptanarak erken tanıda genetik testlerden yararlanılabilmektedir.
Prostat Kanseri Tedavisi Nasıl Olur?
Prostat kanseri teşhisi konulduğu anda kapsamlı bir tedaviye başlamak gerekir. Dünya genelinde en yaygın görülen kanser türü olan prostat kanseri ilerlemiş ise, çoğunlukla ölümle sonuçlanmaktadır. Erken safhada teşhis edildiğinde, aktif izlem metodu ile hastalık takip edilir. Doktorun gerekli gördüğümü durumlarda, erken evrede kemoterapi, eksternal radyoterapi, nanoknife, brakiterapi, robotik radikal prostatektomi ameliyatı (cerrahi uygulamalar) ve hormonal tedavi yöntemleri kombinlenerek uygulanabilir.
Prostat Kanserine Yakalanmamak İçin Ne Yapmak Gerekir?
Prostat kanserine yakalanmamak için işlenmiş gıdalardan uzak durmalı, düzenli spor yapmalı, sağlıklı ve bol lifli yiyeceklerden oluşan bir beslenme programı uygulamalısınız. 40 yaşından sonra senelik kontrollerinizi de aksatmadan yaptırmalısınız.
Ailesinde veya yakın akrabalarında prostat kanseri dahil herhangi bir kanser türü olan kişilerin, mutlaka bir genetik tıp uzmanına başvurmaları gerekir. Genetik testler ile ailenizdeki kanser öyküsü ve genlerinizin kansere yatkınlığı incelenir. Türü ne olursa olsun, kansere yakalanmadan önce risk oranınızı bilmek, önleyici uygulamaları ve tedavi yöntemlerini uygulayabilmenizi sağlar.
Eğer aile geçmişinizde prostat kanseri gibi kanser öyküsü var ise ya da hastalık belirtilerini taşıyorsanız, bana e-mail gönderebilir ve genetik hastalıkları tanı merkezimizde kişiselleştirilmiş tanı ve tedavi yöntemlerinden faydalanabilirsiniz.
